Ieder z'n vak
PHOTOCREDITS: ADAM JANG
“Veel te lang mee doorgelopen!”, zegt de schoenmaker streng. Ik grijns en knik bevestigend. “Sorry, ik weet het”, zeg ik berouwvol. Stiekem heb ik ook een beetje lol. De passie voor het schoenmakersvak spat er namelijk vanaf. Daar kan ik echt van genieten. Hoeveel mensen zijn zo oprecht betrokken bij hun werk als mijn schoenmaker? Het gaat ‘m niet om die 20,– euro. Hij vindt het simpelweg onbegrijpelijk dat ik zo lang wacht om nieuwe zolen onder m’n schoenen te laten zetten. Zonde van het materiaal. Mijn schoenmaker is een ambachtslied, een échte vakman. Met een voorliefde voor het herstellen van schoenen.
Veel praktijkkennis
Een ambachtsman beschikt vooral over praktijkkennis. Inzicht en ervaring die hij heeft opgedaan door het veel te doen. Learning by doing. Onlangs stond in het AD een groot artikel Aan vmbo plakt het imago van ‘niet goed genoeg’. Vmbo-scholen die vakmensen zoals bouwvakkers en monteurs opleiden, zien hun leerlingaantallen drastisch teruglopen. Door de maatschappelijke druk om een zo’n hoog mogelijke opleiding te halen, kiezen scholieren liever voor de theoretische tak van het vmbo of de havo. Terwijl lang niet iedere jongere geschikt is om jarenlang in de schoolbanken te zitten.
Verdubbeling vacatures bouw
Ondanks de robotisering blijft er grote behoefte aan mensen die technisch onderlegd en handig zijn en graag met hun handen werken. Zeker komende jaren. Dat kwam een tijdje geleden ook nog in het NOS Journaal aan bod. Het aantal vacatures in de bouw is in twee jaar tijd meer dan verdubbeld. Dit jaar komen er 17.000 banen bij. Door de vergrijzing stromen veel oudere werknemers uit. Er is vooral veel vraag naar vakmensen zoals timmerlui, metselaars en installatiemonteurs. Maar ook andere ambachtslieden die met pensioen gaan, zoals restaurateurs, meubelmakers, zilversmeden en decorbouwers, lijken geen waardige opvolgers te hebben.
Beroepsgerichte opleiding ook nodig
Paul Rosenmöller, voorzitter VO-raad, zegt terecht: “Ik kan jaloers zijn op iemand die een auto kan repareren, want dat kan ik niet. We moeten afscheid nemen van begrippen als hoog- en laagopgeleid. Dat suggereert dat een cognitieve opleiding beter is dan een beroepsgerichte, terwijl beide mensen nodig zijn.” Mee eens. Ik heb geen verstand van een gebroken distributieriem, lekkende kraan of gecrashte computer. Een spijker sla ik altijd krom, een verfpot gooi ik gegarandeerd om en als ik een knoop aan een broek zet, zit ineens de voorkant aan de achterkant genaaid. Lang leve alle specialistische vakmannen- en vrouwen!
Wat kun je leren van deze zingende medewerker?
PHOTOCREDITS: UNSPLASH
Werken in de zorg is een bevlogen beroepskeuze. M’n gedachten dwalen af. Een paar maanden geleden. Mijn 87-jarige moeder ligt in het ziekenhuis. Het gaat niet best met haar. Longfalen heeft haar gevloerd. Als ik haar hoor rochelen krijg ik het plaatsvervangend benauwd. Ze wordt 24 uur per dag omringd door vakkundig en betrokken personeel.
De zorgzame verpleegkundigen lijken stuk voor stuk geboren te zijn voor dit beroep. Ik bewonder ze om hun engelengeduld. Want geduld dat moet je wel hebben met m’n moeder. Ze is stokdoof, heeft veel humor, maar is ook bij tijd en wijle stronteigenwijs. Meestal koester ik deze eigenschap, die houdt haar scherp, levenslustig en zelfstandig.
De zorgprofessionals gaan op mensgerichte wijze om met de hoogbejaarde patiënt in kwestie. Met een dikke knipoog pareren ze haar commando’s, verzorgen haar uitstekend en na een week mag ze gelukkig naar huis. De thuiszorg wordt na 10 minuten vakkundig de deur uitgewerkt. “Dat heb ik écht niet nodig”. Mijn moeder is duidelijk weer aan de beterende hand.
Lindon Beckford, een bevlogen logistiek medewerker in een Amerikaans ziekenhuis, zorgt al ruim 30 jaar voor het vervoer van patiënten. Hij stelt ze al zingend op hun gemak. Zodat ze even niet aan hun operatie of pijn hoeven te denken. Lindon heeft duidelijk een missie: ‘zieke mensen blij maken’. Hartverwarmend en inspirerend. Wat is jouw missie in je werk?
Waarom doe jij dit werk?
PHOTOCREDITS: EDU LAUTON
“Waarom?”, vraagt mijn financieel adviseur Johan, “waarom doe jij dit werk en wat hebben anderen hier aan?” Hij verwijst naar de ‘Why’ uit de populaire Gouden Cirkel van Simon Sinek. Ik merk dat ik ’t een lastige vraag vind. Mijn antwoord is nietszeggend en is doorspekt van containerbegrippen zoals ‘mensen helpen’.
Jobhopper
Ik baal dat ik nog steeds niet in staat ben helder te verwoorden wat mij drijft in mijn werk. Het zet me aan het denken. Mijn verhaal, noem het levensverhaal, past bij mij. Bij wat ik nu doe. Mijn loopbaan was één grote zoektocht. Van jongs af aan hopte ik van de ene baan naar de andere. Zodra ik stilstond ik mijn ontwikkeling zocht ik het weer een deur verderop. Toch kreeg ik geen antwoord op de vraag “Wat wil ik nou eigenlijk écht?”. Overal liep ik een tijdje rond en rende ik uiteindelijk weer naar buiten. Ik bleef zoeken. Van sales (‘ beetje solistisch’), marketing (‘teveel cijfers’), leidinggeven (‘wat een geneuzel’), communicatie (‘te lang turen naar het beeldscherm’) tot arbeidsbemiddeling (‘onvoldoende bewegingsvrijheid’). Ik varieerde in functies én branches en maakte opleidingen niet af. Alles leverde maar kort voldoening op en dan ging ik weer op zoek naar iets nieuws.
Zoektocht
In 2008 begon ik voor mezelf en dat is het begin geweest van (h)erkenning van kwaliteiten en mogelijkheden. In mijn privéleven liep ik overigens tegen dezelfde vraag aan. Relaties liepen op de klippen, ik verhuisde van de ene plaats naar de andere en hobby’s werden saai. Inmiddels realiseer ik me dat dit is wie ik ben. Een enorme hang naar afwisseling, dingen moeten altijd leuk zijn, gáán voor het maximale en geen genoegen nemen met minder. Een aantal jaar geleden kwam al mijn werkervaring samen in mijn rol als loopbaancoach en vond ik ook privé mijn draai. Als geen ander snap ik dat je loopbaan, en leven, een zoektocht is. Dat er geen één weg hetzelfde is, alleen eentje van vallen en opstaan, en dat ieder zijn eigen verhaal heeft. Juist mijn persoonlijke verhaal maakt mij toegankelijk voor mijn klanten. Het is herkenbaar, vertrouwd, zoiets van: “Jij begrijpt me.”
NeverEnding Story
Gisteren kreeg ik een prachtig compliment van een klant: “Als ik bij jou op consult ben geweest, barst ik weer van de positieve energie. Je bent een goede coach, met een hele energieke inbreng!” Het bevestigde mij weer dat ik op de goede plek zit. Werkplezier en energie krijgen van je werk is zó fijn. Ik heb een enorme drive om mensen dit ook te gunnen en vanuit mijn oprechte interesse denk ik graag met ze mee hoe ze dit kunnen bereiken. “Dat is Johan, waarom ik dit werk doe. En zodra ik op de automatische piloot ga, zoek ik een andere baan!” Mijn ‘NeverEnding Story’.
Regie over sollicitatiegesprek
PHOTOCREDITS: UNSPLASH
“Uh, m’n pen zit in mijn haar vast”, zeg ik met een rood hoofd tegen de mannen die tegenover me zitten. Lang geleden. Ik zit middenin een spannend sollicitatiegesprek. De twee MT-leden kijken elkaar aan en schieten onbedaarlijk in de lach. Achteraf gezien een hilarisch moment. Jaren later solliciteer ik ergens en stel wat vragen over de functie en organisatie. De manager reageert geïrriteerd: ‘Zeg, wie is hier nu de sollicitant?’ Uit het veld geslagen kijk ik haar aan. Sprakeloos. Tja. Ik heb talloze malen gesolliciteerd. Soms stond ik binnen een kwartier weer buiten. Ongeschikt. Of er was zo’n klik dat we direct overgingen op de arbeidsvoorwaarden.
Het allerbelangrijkste wat ik heb geleerd van solliciteren is mezelf zijn. Zet mij niet in een mantelpakje met nette pumps in een formeel gesprek. Ik verlies dan al mijn spontaniteit. Kansloze missie. Simpelweg moet ik me eigenlijk meteen thuis voelen. Dat begint al bij de entree. Daarnaast bereid ik me altijd heel goed voor. Soms vind ik een haakje in het verhaal van mijn gesprekspartner, vertel ik over trends in het vakgebied of verwijs ik naar een actualiteit in de media. Ik heb in elk geval een visie hoe ik zaken aanpak en stel veel vragen. Deze kun je van te voren allemaal bedenken.
Ben jij aan het solliciteren? Natuurlijk wil een toekomstige werkgever ook alles van jou weten. Hij is tenslotte benieuwd naar jou. Beschouw het wel als een gesprek en niet als een verhoor. Zorg ervoor dat je niet afwachtend zit te kijken totdat de volgende vraag wordt gesteld. Zet het sollicitatiegesprek naar je hand. Maak jij bijvoorbeeld graag gebruik van tabellen en tekeningen? Schets dan op een blocnote een praktijksituatie, waar jij een oplossing voor bedacht. Vraag eens ‘Hoe kijk jij daar tegenaan?’ of begin je antwoord met ‘Stel je voor dat ik jullie nieuwe werknemer ben. Dan zou ik dit project als volgt aanpakken …’ Je laat je gesprekspartner al visualiserend naar jou kijken als nieuwe collega in plaats van sollicitant. Je hebt de regie van je loopbaan in eigen handen. Als werknemer. Als werkzoekende. Als sollicitant.
Column in EigenHoutje Magazine, 7 juni 2017
Waarom Tina Turner mij inspireert
PHOTOCREDITS: ANTHONY DELANOIX
Het is Hemelvaartsdag, 1987. Mijn eerste grote openluchtconcert in het Goffert Park in Nijmegen. Je kent dat gevoel misschien wel, ‘n beetje hangen op het gras, bandjes kijken, lauw bier drinken uit een plastic bekertje. Het is inmiddels einde van de middag. Als ik achterom kijk zie ik een langgerekt zonnig veld vol luie concertbezoekers. Het lange wachten begint. De klok tikt langzaam af naar de hoofdact. De spanning loopt op. Mensen gaan staan en schuiven langzaam op naar voren. Het publiek begint te klappen en joelen en scandeert haar naam. Ik krijg kippenvel en sta voor m’n gevoel eindeloos op m’n tenen om een glimp op te vangen van wat er vooraan gebeurt. De eerste bandleden betreden het podium. Het duurt zo’n 20 seconden en dan beginnen ze te spelen. En daar staat ze, eindelijk. Tina Turner, mijn jeugdidool. Kippenvel!
Tina! Tina! Tina!
Dertig jaar later hoor ik nog steeds de echo van 45.000 mensen die haar naam roepen. Tina! Tina! Tina! En ik zie haar nog staan bij haar laatste nummer, in die strakke vale spijkerbroek met witte blouse en hoge hakken. Ik houd niet alleen van haar muziek, haar verhaal fascineert me ook mateloos. Een klein meisje, dat katoen plukt na schooltijd (wat ze overigens vreselijk vindt) en opgroeit bij haar oma. Na turbulente jaren met rock-‘n-roller Ike Turner, die haar regelmatig mishandelt, leert ze op eigen benen te staan en verovert ze de wereld met haar ruige stem, wilde pruik en uitdagende optredens. Ik bewonder Tina Turner om haar vechtlust, energie en onafhankelijke uitstraling. Zo’n eigenzinnige houding van “Ik doe lekker waar ik zin in heb!”.
Identificeren met jeugdidool
Een jeugdidool zegt iets over het verlangen dat je zelf hebt. Iets spreekt je aan, waardoor je jezelf identificeert met degene die je adoreert. In mijn geval ging het (onbewust) om de autonome vrije uitstraling van Tina Turner. Ik ben opgegroeid in een liefdevolle, beschermde en keurige omgeving. Diep in m’n hart wilde ik eigenlijk niet het brave hockeymeisje zijn, maar een stoere onafhankelijke meid. Jarenlang liep ik in een halflange zwarte en versleten leren jas rond en dronk ik mijn biertjes bij voorkeur uit een flesje. Mijn twee grote broers plaagden me ook altijd met m’n wilde haardos (“Of ik soms op Tina Turner wilde lijken?”). Het grappige is dat ik tot op de dag van vandaag tegen de kapper zeg: “Niet te kort, anders krijg ik zo’n net hoofd.”
Drijfveren
Die voorliefde voor Tina Turner zegt iets over mij. Ik hou natuurlijk van haar stem en haar muziek. Maar Tina Turner straalt ook vrijheid en authenticiteit uit en heeft een enorme drive tijdens haar concerten. Juist die aspecten zijn voor mij zo belangrijk in mijn eigen werk. Drijfveren, iedereen heeft ze. Drijfveren hebben een grote invloed op je gedrag, energie en plezier. Ze zeggen heel veel over datgene wat er echt toe doet in je (werkende) leven. Een jeugdidool of ander rolmodel die van betekenis is geweest of jou misschien nog steeds inspireert geeft je inzicht in wat jou drijft en wat je graag zou willen. Zoals Tina Turner zo mooi zingt “Whatever you want!”
Jij of die robot
PHOTOCREDITS: ALEX KNIGHT
Daan is administratief medewerker en werkt al jaren met veel plezier bij hetzelfde bedrijf. Een automatiseringsslag hangt al een tijd in de lucht en komt steeds dichterbij. Wat doet Daan? Wacht hij af of onderzoekt hij welke mogelijkheden er voor hem zijn op de arbeidsmarkt? En heeft hij zijn arbeidsmarktperspectieven eigenlijk wel in het vizier? Uit onderzoek blijkt dat veel werknemers hiermee worstelen.
Risicobanen
Herken je dit? Altijd hard gewerkt en ineens staat je baan op de tocht. Je hebt je voor 100% ingezet en plotseling wordt jouw baan overgenomen door een robot. Komt dit uit de lucht vallen of heb je je kop in het zand gestoken? Als je de arbeidsmarkt in de gaten houdt komen er al een tijdlang termen voorbij zoals digitalisering en robotisering. Je werk verandert en in hoeverre verander jij mee? Die robot gaat er komen. Gelukkig niet voor alle banen. In een flink aantal gevallen, denk aan beroepen als internist, fotograaf of docent, blijft het mensenwerk. Echter, veel administratief personeel, bijvoorbeeld secretaresse of accountant of productiemedewerkers, loopt verhoogd risico om hun baan kwijt te raken als gevolg van robotisering.
Arbeidsmarktkansen: plan B
“Veel medewerkers hebben geen realistisch beeld van hun arbeidsmarktkansen en staan te weinig stil bij de vraag of ze nog wel het werk doen waar ze goed in zijn en waar ze energie van krijgen. Laat staan dat ze een plan B hebben”, las ik onlangs. Je er bewust van zijn dat je baan mogelijk gaat verdwijnen, daar begint het mee. Maar dan? Wacht je af totdat het zo ver is of ga je anticiperen op deze toekomstige verandering?
Beroepen van de toekomst
Zelfonderzoek is essentieel om te kijken wat er nog meer mogelijk is met jouw vaardigheden dan alleen je huidige functie. Je kunt vaak veel meer dan jezelf denkt. Onderzoek de beroepen van de toekomst. Je zult zien dat het verrassend dichtbij jouw baan kan liggen, maar dan nét even anders. Misschien ben jij straks wel de nieuwe Logistiek Specialist, Finance Coach of Facilitator. Of de Chief Happiness Officer en werk je mee aan meer geluk op de werkvloer!
Column in Eigen Houtje Magazine, maart 2017
De makelaar als storyteller
PHOTOCREDITS: UNSPLASH
“Iedereen wil opeens makelaar worden”, een kop in het AD een tijdje geleden waar mijn oog op viel. Sinds 2014 zijn er maar liefst 630 makelaarskantoren bijgekomen. Wow, dat is niet gering. Hoe zorg je ervoor dat je als startende ondernemer jezelf profileert in deze dynamische sector? Wat is jouw verhaal? En hoe kan bijvoorbeeld regionale publiciteit je hierin vooruit helpen?
“We hebben nog geen website” en “We gaan heel veel met social media doen”, zegt nieuwkomer Alexander Berdisjev. Als je een huis koopt wil je graag verleid worden. Verleid door het verhaal achter het huis, de historie, de vorige eigenaren en ga zomaar door. Dit artikel is een mooie start en uitgelezen kans voor Berdisjev om storytelling in te zetten voor zijn naamsbekendheid.
Personal branding, jezelf of je bedrijf als merk op de markt neerzetten, is best even zoeken. Ik ervaar dat veel zelfstandig ondernemers hiermee worstelen. Terwijl een persoonlijk verhaal, als het authentiek en goed gebracht wordt, inspireert, blijft hangen en verbindt. En het wordt gedeeld! Mond-tot-mondreclame blijft de allermooiste free publicity.
Heb jij behoefte om te sparren over jouw verhaal, je positionering, onderscheidende merkwaarden of inzet van bijvoorbeeld social media? Laten we vrijblijvend kennismaken, ik denk graag mee hoe jij als ondernemer storytelling kunt inzetten. Bel naar 06-52666083 of stuur een mail naar carolarietdijk@101talenten.nl.
Kijkje in de spiegel
PHOTOCREDITS: UNSPLASH
“Een irritant mens is een mooi cadeau”, las ik een tijdje geleden op de coachingskalender. Makkelijker gezegd dan gedaan. Je hebt allemaal wel eens dat je je ergert aan een ander. Zo kan ik me grenzeloos irriteren aan arrogante mensen. Mensen die denken alles beter te weten en dat dan ook niet onder stoelen of banken schuiven. Dit zegt iets over mij. Ik kan stiekem wel wat arrogantie gebruiken en ben soms te bescheiden. Tja, ik weet dus dat ik in de spiegel moet kijken als iemand in mijn allergie zit.
Herken je dat? Dat je je ongelofelijk irriteert aan iemand? En vervolgens moet je ook nog met degene samenwerken. Ga er maar aan staan. Hoe ga je daar dan mee om? Heb je wel eens gehoord van het kernkwadrant van Daniel Ofman? Het kernkwadrant geeft inzicht waar je goed in bent en wat je nog te leren hebt. Of je het nou leuk vindt of niet, jij kunt nog heel wat leren van mensen voor wie je allergisch bent.
Het is belangrijk om hierbij stil te staan. Ook tijdens het solliciteren. Vul deze vragen aan met trefwoorden en ontdek naast jouw allergie ook je kwaliteit, valkuil en uitdaging. Werk er op deze manier eens 5 voor jezelf uit. Zo kun je tijdens sollicitatiegesprekken veel gemakkelijker antwoord geven op de vraag wat je sterke en minder sterke kanten zijn. En kun je vanuit je valkuil altijd verwijzen naar je kwaliteit. Tenslotte willen ze jou aannemen vanwege je kwaliteiten, toch?!
3 tips voor een goed sollicitatiegesprek
PHOTOCREDITS: TIM GOUW
Ik zag zojuist een filmpje over presenteren en pitchen. Hoe je jezelf zichtbaar kunt maken en hoe je jouw publiek kunt boeien. De 3 tips die werden gegeven zijn heel laagdrempelig en eigenlijk heel goed toepasbaar in sollicitatiegesprekken. Hoe zorg je er namelijk voor dat je niet passief en afwachtend zit te kijken tot de volgende vraag wordt gesteld? Kruip op de stoel van de vragensteller, van degene die met jou het sollicitatiegesprek voert. En maak er een gesprek van, een écht gesprek!
Bekijk het filmpje en houd de 3 tips in gedachten:
1. Stel een vraag.
Geef een antwoord op een vraag en stel er achteraan de vraag “Hoe kijkt u daar tegenaan?”. Je daagt je gesprekspartner uit om zijn visie te geven over het onderwerp. Je neemt hem en zijn kennis serieus.
2. Stel je voor …
Geef een antwoord op een vraag en begin met “Stelt u zich nou eens voor dat ik uw nieuwe werknemer ben? Dan zou ik de functie als volgt aanpakken …” Je laat je gesprekspartner al visualiserend naar jou kijken als nieuwe collega in plaats van sollicitant.
3. Begin met een JIJ-zin.
Geef een antwoord op een vraag en begin met “U geeft aan dat ….” of “Uw organisatie heeft behoefte aan… klopt dat?” Je verplaatst je in degene die tegenover je zit en laat zien dat je goed luistert. Je zoekt de dialoog op en bent een volwaardige gesprekspartner. En je toont aan dat je je hebt verdiept in de organisatie.
Kortom, zorg dat het gesprek van twee kanten komt. Presenteer jezelf als toekomstig werknemer, niet als sollicitant!
Communiceren zonder woorden
PHOTOCREDITS: SAMUEL CASTRO
Hannah zat op me wachten voor een kennismakingsgesprek van haar mobiliteitstraject. Haar mondhoeken stonden naar beneden, ze keek me strak aan en ging schuin tegenover mij zitten met haar benen van me afgewend. Ik zag direct aan al haar non-verbale gedrag dat ik haar eerst op d’r gemak moest stellen. Geleidelijk aan in het gesprek zag ik Hannah zichtbaar ontspannen. Ze voelde aan dat ik haar serieus nam en dat we op 1 lijn zaten. Na het gesprek kreeg ik een mailtje van haar, waarin ze me bedankte voor het fijne gesprek.
Non-verbale communicatie
Elke dag weer, waar je ook bent, draait het om communicatie. En niet in de laatste plaats om non-verbale communicatie. Als je leert te kijken zonder te praten en eigenlijk leert om oprecht te luisteren, gaat er een hele nieuwe wereld aan non-verbale signalen voor je open. Ik merk dat heel veel mensen dat niet doen of in elk geval niet weten hoe ze dit moeten doen. Je vergroot niet alleen je inlevingsvermogen, maar je maakt ook veel meer verbinding met jezelf en met de ander en het levert je daarnaast nog eens een schat aan informatie op. Dat is goud waard!
Boekentip
Ik werd vorig jaar geïnterviewd door Nancy Tromp over non-verbale communicatie. Zij is eigenaar van 2020academy en richt zich op het vergroten van begrip tussen mensen en efficiënter communiceren. Denk eens na of jij jouw eigen non-verbale patronen herkent en wat het effect is van jouw non-verbale signalen op anderen. Boekentip ter inspiratie: People Skills van Robert Bolton over het verbeteren van luistervaardigheden, lichaamstaal, het vergroten van assertiviteit, het voorkomen van conflictsituaties, en ga zo maar door. Een aanrader. Zeker ook ter voorbereiding op een sollicitatiegesprek.